TOEEEET! TOEEEEET! TOEEET!

In het najaar, de natste periode van het jaar, wanneer het voorkomt dat we onze eigen Lange Jaap niet meer kunnen zien door de laaghangende bewolking, horen we hem vaak door de nevelige wereld heen toeteren… de misthoorn!

Een misthoorn, ook wel aangeduid met de term ‘nautofoon’, wordt in de mist bij een zicht van 1000 meter of minder aangezet om te voorkomen dat schepen zonder radar op het westelijk havenhoofd varen. De misthoorn assisteert op deze wijze de scheepvaart in hun navigatie. Het geeft tevens een signaal aan de nog in de haven liggende schepen dat het op de rede slecht zicht is ondanks dat het op dat moment in de haven misschien niet zo lijkt. De plezier- en recreatiescheepjes varen zonder goedgekeurde radar en mogen tijdens dit weer niet uitvaren.

Als men de oude zeekaarten bestudeert is waarschijnlijk tussen 1905 en 1908 een mistsignaal geplaatst op het Wierhoofd. Dat was een hele installatie. Er stond een gebouwtje waarin een motor stond dat voor perslucht zorgde waardoor de sirene een laagtonig signaal produceerde. In 1908 werd er over het geluid geklaagd dat het zo naargeestig klonk. Na de Tweede Wereldoorlog is het vervangen door een nautofoon, die elektrisch werkt.

Het nut van de nautofoon is in deze tijd met radar en betrouwbare navigatie apparatuur niet meer noodzakelijk en de misthoorn is daarom op veel plaatsen in Nederland verdwenen.

Rijkswaterstaat heeft aangegeven de huidige nautofoon in Den Helder niet te vervangen mocht deze in de toekomst uitvallen. Dat zal voor de Helderse inwoners een ontzettend gemis zijn tijdens de mist. Of… voor de slechte slapers juist een feestje.

Maar waar staat nu de misthoorn?

De misthoorn/nautofoon is in 1954, na opening van de Nieuwe Haven, verplaatst naar de Westpier van de Nieuwe Haven (Westelijk havenhoofd) en wordt bediend door de nautisch verkeersleider vanuit de Verkeerscentrale Den Helder. Het havenkantoor is gebouwd boven op de fundatie van Fort Harssens.

Bron: Verkeers- Coördinatie Centrum van Rijkswaterstaat Den Helder en de Helderse Historische Vereniging

Foto + prent: Misthoorn op Wierhoofd