Napoleons erfstuk aan Den Helder
Het militaire erfgoed omsingelt door natuur

De Stelling Den Helder is een van de oudste nog aanwezige militaire verdedigingslinies in Nederland. De stelling is in opdracht van Keizer Napoleon Bonaparte gebouwd ter bescherming van de Marinewerf Willemsoord. De stad Den Helder dankt zijn huidige vorm aan deze stelling, die nog grotendeels aanwezig is in het landschap.

Met aan drie kanten zee, kent Den Helder een unieke ligging. Napoleon zag in 1811 deze plek langs de kust als het “Gibraltar van het Noorden” en stationeerde er de marinevloot, die sinds 1813 onder Koning Willem I een Koninklijke status kreeg. Ook andere steden kregen sinds 1598 de ‘Ordonnantie op de Admiraliteit’ maar Den Helder is de enige overgebleven Admiraliteitsstad.

Voor de verdediging van de oorlogshaven liet Napoleon een aantal forten bouwen: Fort Kijkduin, Fort Erfprins, Fort Dirksz Admiraal, Fort Westoever en Fort Oostoever. In oktober 1811 kwam hij op bezoek in Den Helder om te inspecteren hoe de bouw verliep. Hij was onder de indruk en bekeek de voortgang de volgende dag nog eens. Hoewel de Franse tijd in 1815 eindigde in bleven de Franse plannen hangen en werden door Koning Willem I voortgezet. De forten werden in 1825 verbonden door een liniedijk, die samen de Stelling van Den Helder vormden. Het brein daarachter is waterbouwkundig ingenieur Jan Blanken. Het zesde fort is door de Nederlanders zelf gebouwd, een kustpantserfort die de grootste kanonnen bezat die Nederland ooit gezien heeft, Fort Harssens dat vanaf 1885 werd gebouwd.

Fort Kijkduin
Sinds 1989 is de destijds opgerichte Stichting Stelling Den Helder bezig met het beheer en behoud van de forten, bunkers en al het andere militaire erfgoed.
Fort Kijkduin is veruit de grootste publiektrekker; met een groot zeeaquarium en een interessant museum over de Franse en Duitse tijd weet de bezoeker zijn weg naar Huisduinen te vinden. Kijkduin heeft een zeer strategische ligging, in 1799 werd er namelijk op de harde manier opgemerkt dat de Engelse vijand dwars door het moeras en de duinen de stad kon bestoken. Soldaten op Fort Kijkduin hielden de zee en het dorp Huisduinen (dat overigens al bestond sinds het jaar 800!) nauwlettend in de gaten, terwijl de overige forten de stad binnen de linie beschermden. De laatste stukken aan de Stelling zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetter toegevoegd.
Rondom forten mag er niet gebouwd worden vanwege het benodigde vrije schootsveld en dat is tot op de dag van vandaag nog steeds het geval. Op luchtfoto’s van Den Helder is dit duidelijk zichtbaar en daardoor zijn prachtige natuurgebieden ontstaan of behouden gebleven. 

Door de de aanbreng van de Franse verdedigingswerken veranderde het aanzicht van het dorpje 'Die Helder Buyrt'. Er werd binnen de linie gebouwd en de marinewerf Willemsoord sloot het geheel af. De plek is daardoor in de latere jaren altijd een belangrijk punt gebleven voor de marine en de landsverdediging. 
Fort Erfprins is het grootste fort van Nederland en ook nog het enige fort dat in gebruik is door defensie. Er zit een opleidingsinstituut en incidenteel zijn er rondleidingen door het oude gedeelte van het fort. 

Den Helder is een interessante stad om te bezoeken, met een zeer indrukwekkende historie en unieke waarden. Een stad die zichtbaar opknapt en hard werkt aan het zichtbaar laten zijn van het militaire cultureel erfgoed verborgen in de natuur. Kortom, een uitstapje waard!